Kalaallit Nunaata aamma Danmarkip akornanni oqaluttuarisaanermi pisimasut pillugit ilisimatuussutsikkut misissuisussat aqutsisussaat toqqarneqarput
Tusagassiuutinut nalunaarut
Daniel Thorleifsen
Tenna Jensen
Juni 2023-mi Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisui Kalaallit Nunaata aamma Danmarkip akornanni oqaluttuarisaanermi pisimasut pillugit qulaajaanissamut tunngavissiaq isumaqatigiissutigaat - nunat oqaluttuarisaanikkut ataqatigiissut peqatigiillutik oqaluttuarisaanermi pisimasut pillugit qulaajaanermi aqutsisuusussanik toqqaapput
Juni 2023-mi Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisui Kalaallit Nunaata aamma Danmarkip akornanni oqaluttuarisaanermi pisimasut pillugit qulaajaanissamut tunngavissiaq isumaqatigiissutigaat. Nunat oqaluttuarisaanikkut ataqatigiissut peqatigiillutik oqaluttuarisaanermi pisimasut pillugit qulaajaanermi aqutsisuusussanik toqqaapput.
Naalagaaffinngornissamut Nunanullu allanut Naalakkersuisoq Vivian Motzfeldt Ilinniartitaanermullu Ilisimatusarnermullu Ministeri Christina Egelund-lu 1945-p kingorna Kalaallit Nunaata aamma Danmarkip akornanni oqaluttuarisaanermi pisimasut pillugit ilisimatuussutsikkut misissuisussat aqutsisussaat toqqarpaat. Daniel Thorleifsen Nunatta Katersugaasiviani Allagaateqarfianilu pisortaq aamma Tenna Jensen Ilisimatusarfimmi centerimi pisortaq toqqagaapput.
Naalakkersuinikkut aalajangiinerit pisimasullu pingaarnerit, Kalaallit Nunaata ineriartorneranut, Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni pissutsit malunniuteqaqataasimasut imaluunniit kalaallit nunaanni innuttaasunut kinguneqartitsisimasut nassuiaanermi sammineqassapput. Suliamut tunngavissiami nunat akunnerminni 22. juni 2023-mi isumaqatigiissutigisaani taamatut allaqqasoqarpoq.
Daniel Thorleifsen aamma Tenna Jensen tamarmik Kalaallit Nunaata aamma Danmarkip oqaluttuarisaanerannik imminnut atasunik inuiaqatigiinilu pissutsinik ilisimasaqarluartuupput. Taakku ilisimatuussutsikkut aqutsinermi, siammarterinermi kiisalu sulinerminni soqutiginnittunik innuttaasunillu akuutitsinermi misilittagaqarluarnertik tunngavigalugit toqqagaapput.
Daniel Thorleifsen oqaluttuarisaanermik ilisimatusartuuvoq 2005-imiillu Nunatta Katersugaasiviani Allagaateqarfianilu pisortatut atorfeqarluni. Tamanna sioqqullugu Daniel Thorleifsen ilaatigut Ilisimatusarfimmi Institutimi pisortatut atorfeqarnikuuvoq.
Tenna Jensen oqaluttuarisaanermik ilisimatusartuuvoq 2021-miillu Ilisimatusarfimmi Issittumi Atugarissaarnermik Ilisimatusarfimmi aqutsisutut atorfeqarluni, kiisalu 2022-mili Innuttaasut Peqqissusiannik Ilisimatusarfimmi Syddansk Universitetimilu misissuisuunertut inissisimalluni. Ilanngullugu Tenna Jensen aamma spiral pillugu suliamut qulaajaanermut aqqutsisuuvoq.
Naalagaaffinngornissamut Nunanullu allanut Naalakkersuisoq Vivian Motzfeldt oqarpoq:
"Aqutsisussanik toqqaanermi oqaluttuarisaanermi qulaajaanissap aallartinnissaanut qilanaarpugut. Aqutsisussat oqaatsitsinnik, oqaluttuarisaanitsinnik ilisimatusarnermillu ilisimasaqarluartuupput aammalu piffissaq qulaajaaffigineqartussaq inuiaqatigiinni peqataaffigisimallugu".
Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ministeri Christina Egelund ilannguppaa:
"Peqatigiilluta maanna misissuinissamut aqutsisussanik toqqaasimagatta assut nuannaarutigaara. Daniel Thorleifsen Tenna Jensenilu toqqarneqarnerasigut Kalaallit Nunaanni tunngaveqarluartumik, suleqatigiinnik nukittuunik pilersitsisoqarpoq, taakkulu annertuumik ilisimatuussutsikkut suliniutinik aqutsinermik kiisalu ilisimatusarnermik siammarterinermik misilittagaqarlutik. Qulaajaanermi sulineq pingaarutilik maanna aallartivissinnaanngormat qilanaarutigaara".
-
Naalakkersuinikkut aalajangiinerit pingaarnerit, pisimasut pissutsillu allat, iliuusaasimasut ingerlasimanerillu Kalaallit Nunaata ineriartorneranut Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni pissutsit sunniuteqarsimasut imaluunniit kalaallinut innuttaasunut kinguneqartitsisimasut nassuiaammi sammineqassapput.
-
Suliat ingerlanerilu immikkut ittut, ingammik Sorsunnersuup aappaata kingorna piffissami Kalaallit Nunaata nutarterneqarnerata nalaani maannamullu pisimasut imaluunniit, suliassaqarfiit pineqartut Kalaallit Nunaata akisussaaffittut tigusimasai nassuiaammi ilaassapput. Soorlu assersuutigalugu sumi inunngorsimaneq tungavigalugu akissaasersuinermi suliat ingerlanerilu, kalaallit najugaqarfiinik inuerusaaneq, 1950-1980 kalaallit meerartaasa meeravissiartaarineqarneranni sulisaaseq pillugu suliat, kalaallit meeratai Danmarkimut nassiunneqartut, Danmarkimit sulisussanik tikisitsineq il. il.
-
Ilisimatusarfiup aamma ilisimatuutut misissuinermut pisortaasussat isumaqatigiissuteqareerneranniit ilisimatuutut misissuinikkut suliniutigineqartoq sapinngisamik piffissami ukiut tallimat iluanni naammassineqassaaq. Nassuiaat tamarmiusoq kalaallisut qallunaatullu tunniunneqassaaq.
-
Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni oqaluttuarisaanermi pissutsit nassuiarneqarnerannut Danmarki katillugit 45 mio. kr.-nik aningaasaliissuteqassaaq. Aningaasaliissutit Ilisimatusarfimmi suliniutimut atortussanngortinneqarlugit Namminersorlutik Oqartussanut tunniunneqassapput.
- Naasunnguaq Beck Kristensen, naalakkersuisup allattaa, e-mail: nabk@nanoq.gl imaluunniit tlf. +299 533684.
- Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ministereqarfiup tusagassiuutinut oqarasuaataa: +45 72318181 imaluunniit mail: presse@ufm.dk.
FACEBOOK
LINKEDIN
Assiliuk - linki
