Suliniut Siunissaq pillugu tusagassiorfinnut nalunaarut

Suliniut Siunissaq 2014-imiilli Ilisimatusarfiup, Meeqqat Pisinnaatitaaffiinut Sullissiviup (MIO), Kommuneqarfiup Sermersuup, Qeqqata Kommuniata, Kommunep Kujalliup aamma Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu nunanilu allani suliffeqarfiit aningaasaateqarfiillu suleqatigiilluarnerat ilutigalugu ineriartorsimavoq - taakkulu tamarmik aningaasatigut ileqqorissaarnermullu tunngatillugu suliniummut tapiissuteqarsimapput. Matuminnga suleqatigiissuteqaqataaneq nuannersimaqaaq nuannaarutaaqalunilu.

Ilisimatusarfik meeqqamut iluaqutaanerpaasussamik salliutitsinissamut tapiissuteqangaarsimavoq suliniummik Siunissamik tapersersuinikkut. Tapersersuivoq ilinniartitsisarnikkut ilisimatuutullu misissuisarnikkut, Kalaallit Nunaanni, Issittumi nunanilu tamalaani ataatsimeersuartitsisarnikkut, ininik, atortorissaarutinik allanillu atukkiisarnikkut, atuakkanik saqqummersitsinissamut aningaasaliinikkut aamma kalaallisut tuluttullu ingerlatitseqqiinikkut, nipilersornertalimmik eqqumiitsulianik saqqummersitsinikkut Siunissamilu periaaserineqartoq pillugu ilinniartunik isumasioqatigiissitsinikkut ilinniartitsinikkullu.

Ilisimatusarfik aqqutigalugu suliniut Siunissaq maani Kalaallit Nunaanni - aammalumi UArctic Thematic Network, atuagassat tuluttuut, nuna tamakkerlugu nunanilu tamalaani ataatsimeersuarnerit tamanna oqaluttuariniassagatsigu qaaqqusaaffigisimasavut aqqutigalugit nunani tamalaani - inuppassuarnit tusaamaneqarlualerlunilu pingaartinneqalersimavoq. Suliniut atuagassani ilisimatusarnermut tunngasuni arlalinni allaatigineqarlunilu oqallisigineqarlunilu aamma/imaluunniit eqqaaneqartarsimavoq suliniutigineqartut illoqarfiillu aallaavigalugit ilisimatuutut misissuinerit sunneqatigiinnerat inuiaqatigiit atasinnaassuseqartilernissaanut pingaaruteqarmat.

Ukiut ingerlaneranni Ilisimatusarfiup suleqatigisallu eqqaaneqareersut tapersersuisimammata meeqqanik inuusuttunillu arlaleriarluni workshoppertitsisoqarsinnaasimavoq community event eqartitsisinnaasoqarsimallunilu, kingullermilu pineqarput illoqarfinni inuusuttunik eqqumiitsuliortunillu suleqataaffigilluarneqartunik ataatsimiisitsinerit saqqummersitsinerillu. Aamma saqqummersitsilluni takutitsisoqarsinnaasimavoq, atuakkanik inuusuttut eqqumiitsuliaannik imalinnik saqqummersitsisoqarsinnaasimalluni periaatsillu inuusuttut pisinnaatitaaffeqarlutik inuiaqatigiinnilu aalajangeeqataaffiusuni nutaalianik sanarfineqarsinnaasunillu pilersitseqataanissaannut iluaqutaasussat pillugit ilisimatusarnermi attaveqateqalersoqarsinnaasimalluni.

Inuusuttunik innuttaasunillu isummersoqateqarnikkut arlaleriarluni workshoppertitsisoqarsimavoq, taakkulu nutaaliornissamut periarfissaqarfiusimapput suliniummilu Siunissami periaaserineqalersunik pilersitsissutaasimallutik, tarnikkut inooqatigiinnikkullu atugaasut sammisassallu eqqumiitsuliornermik tunngavillit aqqutigalugit ilinniartitsiviummata. Taakku aqqutigalugit inuusuttut tapersersoqatigiillutik attaveqatigiilertarput taamaalillunilu ataatsimoorluni inuttullu ataasiakkaatut iliuuseqarnissamut tunngavissiisoqartarluni - inuunermi artornartorsioraluaraanniluunniit.

Piffissami sivikitsumi 2021-mi septembarimiit ukioq manna januaari tikillugu Siunissaq Peqatigiiffimmi Siunissamiippoq. Piffissaq tamanna pikkorissunik siulersuisoqarluni naammassisaqarfiullunilu ilikkagaqarfiuvoq – ukiorli manna januaarip naalernerani siullermik siulersuisut kingornalu aamma peqatigiiffimmi ataatsimeersuaqataasut isumaqatigiillutik aalajangiuppaat Siunissaq Ilisimatusarfimmit ingerlanneqassasoq, suliniut maani inuiaqatigiinni aallaaveqarluinnartumik siammasinnerusumillu tunngavissaqarniassammat. Peqatigiiffiup kalaallit meerartaasa inuusuttortaasalu iluaqutissaannut aningaasaliineq pillugu malittarisassiai naapertorlugit suliniut Ilisimatusarfimmut tunniunneqarpoq, Ilisimatusarfiullu Meeqqanik, Inuusuttunik Ilaqutariinnermillu Qitiusumik Ilisimatusarfittaani pitsaasunik, aalaakkaasunik atuuttuartunillu tunngaveqartumi nuannaarutigineqarpoq. Suliniummi Siunissami Ilisimatusarfimmit suliaqaqataasugut qilanaaraarput maani Kalaallit Nunaanni Issittumilu attaveqatigilluakkatta piumassuseqarluinnartut inuusuttuullutillu inersimanerusuusut suleqatigiilluarnissaat.

Suliniummik Siunissamik Ilisimatusarfimmut nuussinerup kinguneranik suliniutip ineriartortinneqarnera ingerlatiinnarneqassaaq, inuiaqatigiinni akiuussinnaassutsimik, iliuuseqarsinnaassutsimik, ilinnialernissamut sulilernissamullu piareersimassutsimik maani inuiaqatigiinni meeqqat inuusuttullu inoorusussiannik annertusaaqataasussanik suliniuteqarfiussalluni. Pisussallu makku aqqutigalugit suliniuteqartoqassaaq:

• Siunissami periaaserineqartoq immikkut ittoq allaatigineqassaaq Kalaallillu Nunaanni atuarfeqarnermi ilinniarfeqarnermilu ilisimasalinnut atorneqarsinnaanngortinneqassallutik. Iliortaatsini najoqqutassamik atuakkiortoqassaaq Siunissami perorsaanermi ilinniartitsinermilu najoqqutassanik, naleqartitanik sammisassanillu imalimmik – kalaallisut tuluttullu. Kikkut tamarmik tikilluaqqusaaffiannik ilinniartitaanermi aaqqissuussaqarnissaa kissaatigaarput.

• Community aallaavigalugu inuusuttunik ilinniartitaanermi aaqqissuussamit suliffeqarfinnillu qimaguteqqajaasunik ilinniartitsisoqassaaq. Ilinniartitaanermi, demokratiimi akuunermi aningaasatigullu periarfissani ingerlariaqqinngitsoorfiusartumik nunaqarnissarput kissaatiginngilarput.

• Illoqarfinni atorneqarsinnaasunik Siunissami naliliinermi nalunaarsuinermilu periaatsinik ineriartortitsisoqassaaq. Uagut nammineq tunngavissavut namminerlu aalajangiisinnaatitaanerput aallaavigalugit uuttorneqarusullutalu naliliivigineqarusuppugut.

• Oktobarimi Ilisimatusarfimmi maani Kalaallit Nunaanni meeqqat inuusuttullu atugaannut atatillugu best practice pillugu ataatsimeersuartitsisoqassaaq. Maani inuiaqatigiit iluaqutissaannik ilisimasanik ineriartortitsinissaq kissaatigaarput.

Maanna Siunissaq Ilisimatusarfimmiilermat Kalaallit Nunaanni meeqqat inuusuttullu inuunerannik pitsaanerulersitsiniarluni suliniutini Siunissaq akuusassaaq tamatumunngalu tunngatillugu piviusunngortitseqataasassalluni kingornalu ilisimatuutut misissueqataasassalluni.